Artykuł Fridemann’a Scholz’a opublikowany w lipcowym wydaniu czasopisama Schlessische Nachrichten.
Śląskie i zaprzyjaźnione Stowarzyszenia i Ośrodki przedstawiają się
Stowarzyszenie Piotrówka e.V.
Stowarzyszenie wspierające porozumienie i współpracę polsko-niemiecką z Piotrówką jest stosunkowo „młodym“ Stowarzyszeniem. Zostało ono utworzone 2 lipca 2005 roku w Norymbergi przy okazji spotkania niemieckiego spotkania Ślązaków (Deutschlandtreffen der Schlesier). Stowarzyszenie realizuje wyłącznie i bezpośrednio cele społeczne (niedochodowe) i działa ponadregionalnie. Siedziba Stowarzyszenia znajduje się w Oberschweinbach w powiecie Fürstenfeldbruck.
Jego cele opisuje całkiem dokładnie już sama nazwa Stowarzyszenia. Należą do nich przede wszystkim: pielęgnowanie partnerstwa szkół, dążenie do partnerstwa z aktualną gminą polską, badanie historii miejsca Piotrówka i jej gmin macierzystych na Śląsku i w krainie Czech, poszukiwanie kontaktu z jej byłymi mieszkańcami i ich potomkami, zbieranie sprawozdań świadków tamtych czasów i zapewnianie wsparcia w utrzymaniu znajdujących się tam pomników.
Miejscowość Piotrówka jest na Górnym Śląsku jest szczególna. Została ona założona w 1832 roku przez ewangelickich „czeskich braci“. W 1740 roku pruski król Fryderyk Wielki umożliwił ewangelickim uchodźcom religijnym wstęp na swoje ziemie. Na początku osiedlili się oni w Husińcu pod Strzelinem. Później, w 1752 roku, został założony Grodziec (Friedrichsgrätz) na Górnym Śląsku. Kiedy i tam zrobiło się za mało miejsca, pojawiła się dodatkowo Piotrówka (ówcześny Petersgrätz) jako „filia“. 60 kolonistów przystosowało ten teren do celów ornych, wybudowało domy i drogi. W roku 1891 Piotrówka była już samodzielną gminą a w 1892 wybudowano tam kościół ewangelicki. Podczas plebiscytu 20 marca 1921 79% mieszkańców zagłosowało za pozostaniem w Niemczech. W 1932 spośród 1535 mieszkańców 1225 było ewangelikami. Między czasie w miejscowości osiedliło się więc wielu katolickich obywateli. W kościele sprawowano nabożeństwa w języku czeskim, niemieckim i polskim. 21 stycznia 1945 do Piotrówki wkroczyła armia czerwona. Od 26 marca przybyli do miejscowości polscy urzędnicy administracyjni i Piotr Darda przejął obowiązki zarządcy wsi. Na początkowym etapie odgrywał on bardzo złą rolę. Podczas wypędzania Niemców niektórzy polscy mieszkańcy i urzędnicy obchodzili się bardzo brutalnie z ewangelikami. Pojedyncze osoby zostaly zamordowane, trafiły do obozu jenieckiego w Błotnicy Strzeleckiej, były torturowane. Niektórzy potomkowie braci czeskich zostali przesiedleni do Czechosłowacji. Domy wygnańców przejęła w posiadanie ludność polska z terytorium, które należy dziś do Ukrainy (Rodatyczi).
Stowarzyszenie wspierajace (FV – Förderverein) wraz ze swoimi aktualnie 30 członkami w całych Niemczech od razu po swoim założeniu nawiązało dobry kontakt z odpowiedzialnymi za gminę Jemielnica, do której należy miejscowość Piotrówka, z miejscowym księdzem oraz mieszkańcami. Niektórzy członkowie-założyciele Stowarzyszenia podróżowali do miejscowości swoich przodków przed 2005 roku i nawiązali tam pierwsze kontakty. Dzięki kilku akcjom darowizn w miejscowości można było wiele osiągnąć. Zfinalizowano pomnik założyciela wioski, tablicę pamiątkowa dla pierwszego księdza i historii cmentarza. W 2015 został odnowiony pomnik wojenny, którego całorodzną pielęgnację przejęło jedno Stowarzyszenie. Związek z miejscową szkołą, która bierze udział w konkursach w Bawarii i już wielokrotnie zajmowała na podium miejsce zwycięscy, jest silny. Podczas przekazywania nagród uczniom towarzyszyli członkowie Stowarzyszenia. Członkowie Stowarzyszenia zapewnili książki i materiały pomocnicze do nauki niemieckiego, a dla przedszkolu oddali do dyspozycji zabawki. Stowarzyszenie Odnowy Wsi Piotrówki było wspierane finansowo i materialnie. Dla miejscowego księdza Stowarzyszenie jest wiernym partnerem w wielu projektach w jego kościele. Czy to podczas wykańczania wnętrza, czy instalacji ogrzewania, czy odnowy organów, dotychczas Stowarzyszenie mogło zawsze pomóc. Ksiądz posiada jeszcze księgę chrztów z lat 1881 do sierpnia 1935 sporządzoną w pięknym piśmie staroniemieckim. Dwaj członkowie Stowarzyszenia przetranskrybowali ją do dziś używanego języka. W ten sposób przy pytaniach potomków dawnych mieszkańców wsi lub badaniach genealogicznych możliwe jest uzyskanie informacji. Gmina honoruje arbeit Stowarzyszenia zapraszając go na doroczne obchody dożynkowe. Nasi członkowie są tam mile widzianymi gośćmi honorowymi.
W 2019 wieloletni Przewodniczący Stowarzyszenia przekazał odpowiedzialność za nie młodszemu następcy. Teraz losem Stowarzyszenia kieruje Dr. Daniel Franzkowski. Z jego znajomością języka polskiego oraz czeskiego spełnia on najlepsze warunki ku temu by znajdywać nowe drogi i realizować nowe pomysły. Stowarzyszenie zaprasza serdecznie nowych członków. Średnia wieku znacznie wzrosła .
Między czasie pojawiają się pierwsze kontakty do Czech, do miejsc pochodzenia dawnych uchodźców religijnych. Czy wśród Państwa znajduje się może ktoś tego czeskiego pochodzenia? Może znacie Państwo kogoś o jednym z poniższych nazwisk lub sami nosicie jedno z nich: Sterzik, Horak, Kratochwil, Bredel, Dlugosch, Skrowny, Kaudelka, Giesa, Deditius, Neveczerzel, Standera, Pega, Utikal, Duschek, Nowak, Scherne, Radimerski, Sezik, kautezki, Franz, Spura, Karliczek, Foltin, Krassni, Neumann, Swoboda, Gatzka, Adamira, Malli, Obstroj, Richter, Krassa, Horak, Jellen, Mühlheim, Glesnky, Kleinert, Prohaska, Schreiber, Malik, Viertel. To są nazwiska pierwszych osiedleńców wioski. Z pewnością istnieją miłośnicy historii, którzy mają ochotę nas wesprzeć. Ta szczególna historia zachwyca i potrzebuje Państwa! Historia wioski i jej pierwszego księdza została udokumentowana przez dwie wydane przez Stowarzyszenie książki. W 2009 roku został wydany „Petersgrätz” a w 2012 „Pastor Peter Schikora”, biografia założyciela wioski i pierwszego księdza Petersgrätz. Ta druga pozycja została wydana w języku niemieckim, polskim i czeskim (w jednym wydaniu).
Na zakończenie jeszcze wskazówka do nowopowstałej strony Stowarzyszenia. Znajdziecie ją Państwo pod: www.fv-petersgraetz.de
Zapraszamy do jej odwiedzenia!
Friedemann Scholz
Friedemann Scholz: Schlesische und befreundete Vereine und Einrichtungen stellen sich vor – Förderverein Petersgrätz e.V., [w:] Schlesische Nachrichten, Wydawca: Landsmannschaft Schlesien – Nieder– und Oberschlesien e.V., Königswinter, 6.2020